การสร้างสรรค์สื่อดิจิตอลสำหรับครอบครัว ไว้ให้คนรุ่นหลังดู

ออนไลน์เริ่มปรากฎตัวมากขึ้นบนโทรศัพท์มือถือ อุปกรณ์พกพา เครื่องบินและคอมพิวแตอร์ในรูปแบบที่หลากหลายและมากด้วยประโยชน์ ทั้งที่ใช้เป็นแหล่งข้อมูลผ่านเว็บไซต์ (เช่น Wikipedia สำนักข่าว หรือ เสิร์ชเอ็นจิ้น) เป็นแอพพลิเคชั่นเพื่อความบันเทิงหรือธุรกิจ เป็นเครือข่ายชุมชนออนไลน์หรือโซเชียลเน็ตเวิร์ค หรือเป็นแพลตฟอร์มของการสื่อสารแบบใหม่ (เช่น Twiiter, Microblog, YouTube, Flickr และ Location-Based Technology อย่าง Foursquare) ซึ่งล้วนแต่ชวนให้ผู้คนหลงไหลและพกพาไปตามที่ต่างๆ เป็นเหตุให้นักการตลาดต้องเข้าใจสื่อใหม่นี้ เพื่อให้เข้าถึงผู้บริโภคได้อย่างใกล้ชิดที่สุด ด้วยความนิยมของโซเชียลเน็ตเวิร์คและความง่ายในการใช้งาน อุปกรณ์พกพาต่างๆ วันนี้ออนไลน์ถูกเปรียบให้เป็นมากกว่าช่องทางสื่อโฆษณา และได้ถูกเทียบเคียงให้เป็นเครื่องมือทางด้านสิทธิมนุษยชนด้วย

ได้มีการกล่าวถึง คนสายพันธุ์ดิจิตอล หรือ คนดิจิตอล ว่าเป็นคนรุ่นใหม่ที่เกิดในยุคที่เทคโนโลยีดิจิตอลถูกใช้อย่างกว้างขวาง เช่น คนวัยเริ่มงาน นักศึกษาหรือนักเรียน ที่มีความคุ้นเคยในการใช้ออนไลน์และสื่อดิจิตอลเป็นอย่างดี สังเกตุได้จากการพกโทรศัพท์มือถือไปด้วยทุกแห่ง เก็บและสร้างบุคลิกของตนเองในโลกออนไลน์ และไม่กลัวที่จะแชร์ข้อมูลกับเพื่อฝูงหรือแม้แต่คนแปลกหน้า ผ่านโซเชียลเน็กเวิร์คต่างๆ

คนสายพันธุ์ดิจิตอลเหล่านี้มักจะรวมตัวอยู่ในชุมชนออนไลน์ โดยจะคุย (Chat) และเขียนถึงกันในทุกเรื่อง ตั้งแต่บทเรียน กิจกรรมยามว่าง แฟชั่น ดนตรี ภาพยนตร์และความรัก ที่สำคัญคือคนกลุ่มนี้เริ่มมีบทบาทมากขึ้นในสังคมและเศรษฐกิจ จนยากที่นักธุรกิจหรือผู้ใหญ่ทั้งหลายจะมองข้ามเก็กรุ่นใหม่เหล่านี้ได้ ปัจจุบัน สื่อดิจิตอล กำลังได้รับความนิยมอย่างมาก และผู้ใช้จำนวนมากนิยมหันมาบริโภคข่าวสารผ่านอินเทอร์เน็ตและช่องทางออนไลน์มากขึ้น ภาคธุรกิจจึงจำเป็นต้องปรับตัว และหากลยุทธ์ในการเข้าถึงผู้บริโภคผ่านช่องทางใหม่ๆ เหล่านี้ให้ถูกวิธี เพื่อไม่ให้เสียโอกาสทางธุรกิจ และส่งผลกระทบในเชิงลบต่อธุรกิจได้

เทคโนโลยีปัจจุบันไม่เพียงเอื้อให้แบรนด์เข้าถึงผู้บริโภคมากขึ้น แต่ยังสร้างอำนาจต่อรองให้กับผู้บริโภคในการหันหลังหรือเลือกติดตามข้อมูลของแบรนด์หนึ่งๆได้เพียงปลายนิ้วสัมผัส ความสะดวกสบายที่มาพร้อมกับเทคโนโลยี ทำให้ไลฟ์สไตล์ของคนเปลี่ยนไปอย่างมาก ผู้บริโภคเริ่มเติบโตขึ้นเรื่อยๆตามเทคโนโลยีที่ก้าวหน้า การเติบโตของโลกออนไลน์ทำให้การสื่อสารและการรับรู้ข้อมูลของผู้บริโภคดำเนินไปแบบรวดเร็วทันใจ ดังนั้นเวลาจึงกลายเป็นสิ่งมีค่าที่ทุกคนหวงแหน ฉะนั้นทุกกิจกรรมในชีวิตจึงต้องมาพร้อมกับความรวดเร็ว สะดวก และสบาย

แท็บเล็ตหรือสมาร์ทโฟนเป็นสิ่งที่มักจะเห็นอยู่เป็นประจำเพื่อใช้เป็นเครื่องฆ่าเวลา จนบางครั้งเครื่องมือเหล่านี้ได้เข้ามาเป็นส่วนหนึ่งในชีวิตประจำวันเราไปเสียแล้ว ยิ่งความเจริญก้าวหน้าของเทคโนโลยีถูกพัฒนาขึ้นจนตามแทบไม่ทันและเข้าถึงคนได้ทุกเพศทุกวัย ท่ามกลางยุคสมัยที่สิ่งรอบตัวถูกขับเคลื่อนด้วยเทคโนโลยี อุปกรณ์เหล่านี้เป็นเพียงเครื่องมือสร้างความสุขที่เกิดขึ้นเพียงชั่วครู่ แต่การสร้างความสุขที่เกิดขึ้นจากภายในด้วยการบ่มเพาะจิตใจ และตระหนักรู้อย่างเหมาะสมเป็นการสร้างความสุขระยะยาว ปัจจัยที่สำคัญเกิดจากความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีจึงทำให้เทคโนโลยีสารสนเทศมีความก้าวหน้าและทันสมัยมากขึ้น ทำให้เป็นที่แพร่หลายทั่วไป และเป็นไปตามกระแสโลก จะฝืนหรือไม่ยอมรับก็เป็นเรื่องยากเพราะคนส่วนใหญ่ปฏิบัติหรือใช้เทคโนโลยีสมัยใหม่ แต่จะเกิดผลกระทบทั้งด้านบวกและด้านลบ

ด้วยความก้าวหน้าของไอทีและระบบการสื่อสารที่มีการเติบโตอย่างรวดเร็ว ประกอบกับการเกิดของระบบเครือข่ายอินเตอร์เน็ตทำให้การดำเนินชีวิตของคนเริ่มเปลี่ยนแปลงไป การดำเนินชีวิตในปัจจุบันประกอบด้วยสิ่งอำนวยความสะดวกอย่างมากมาย เริ่มตั้งแต่ในบ้านล้วนใช้เทคโนโลยีที่ทันสมัย มีการใช้งานที่ง่ายและเปี่ยมไปด้วยประสิทธิภาพ การดำรงชีวิตในปัจจุบันนี้ต้องอาศัยข้อมูลข่าวสารที่ทันสมัย เพื่อให้ทันโลกทันเหตุการณ์ และทำให้เกิดความได้เปรียบเสียเปรียบ ข้อมูลข่าวสารเดิมจะอยู่ในรูปของเอกสารสิ่งพิมพ์ต่างๆก็จะถูกแปลงเป็นสัญญาณดิจิตอลเพื่อสะดวกในการรับ-ส่ง และประมวลผลข้อมูล มนุษย์ในยุคนี้จึงดำรงชีวิตอยู่ในสังคมดิจิตอล ผู้ได้ไม่เรียนรู้ ไม่ยอมรับที่จะใช้ก็จะเสียเปรียบผู้อื่นๆ ตัวอย่างเช่น การสมัครงานสามารถหางานทางระบบ Internet ได้อย่างสะดวกรวดเร็ว และมีให้เลือกหลายงาน ไม่ต้องไปเสียเวลาเดินไปสมัครงานหรือหางานด้วยตนเอง และมีโอกาสเลือกงานได้มากขึ้นด้วย

ถ้าพูดถึงคนที่อายุ 18 ถึง 49 ปีในปัจจุบันนั้น นักการตลาดมักเรียกสรุปรวมกันว่าคือ Gen X แะล Gen Y ซึ่งถือเป็นกลุ่มที่ค่อนข้างจะใช้และเสพสื่อดิจิตอลค่อนข้างสูง การตลาดดิจิตอลส่วนมากจึงพุ่งเป้าไปที่คนกลุ่มนี้เป็นหลัก (และแน่นอนว่าคนกลุ่มนี้คือกลุ่มคนที่มีกำลังซื้ออีกด้วย)

แต่ในทุกวันนี้ สิ่งที่นักการตลาดเริ่มพบคือรูปแบบพฤติกรรมในกลุ่ม Gen X และ Gen Y นั้นมีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วในแต่ละปี ส่วนหนึ่งเพราะการก้าวกระโดดของเทคโนโลยีที่เข้าไปมีผลกับรูปแบบการใช้ชีวิตประจำวัน อย่างเช่นการใช้ Smartphone และ Tablet เป็นอุปกรณ์สื่อสารหลัก เปลี่ยนพฤติกรรมการเสพคอนเทนต์ ฯลฯ ซึ่งนั่นทำให้เทรนด์การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมในสองกลุ่มนี้รวดเร็วกว่าการเปลี่ยนแปลงที่่ผ่านๆ มา

มีการสำรวจกลุ่มประชากรอายุ 18-49 ปี รวมไปทั้งกลุ่มตัวอย่างที่เป็น Digital Trend Setter เพื่อศึกษาเทรนด์พฤติกรรมที่กำลังจะเกิดขึ้น ก็ได้มีการสรุป 5 เทรนด์สำคัญที่ควรจับตามอง ได้แก่

Indie Women กลุ่มของผู้หญิงที่ตัดสินใจเลือกจะไม่มีลูก ใช้ชีวิตโสดแทนที่ะสร้างครอบครัว กลุ่มเหล่านี้มีความต้องการที่หลากหลายเพื่อเติมเต็มตัวเองและทดแทนสิ่งที่เคยเป็นหน้าที่ของสมาชิกในครอบครัว (สามี / ลูก) ซึ่งพฤติกรรมของคนกลุ่มนี้จะเปลี่ยนโครงสร้างของการใช้ชีวิตในบ้าน รูปแบบความสัมพันธ์ และสินค้าบริการต่างๆ เพื่อคนเพียงคนเดียว

Personal Grid กลุ่ม Gen X และ Gen Y จะมีการสร้างรูปแบบพื้นที่และการใช้ชีวิตที่เป็นส่วนตัวมากขึ้น ซึ่งก็เริ่มเห็นได้จากแต่ละคนจะเริ่มมีชีวิตและโลกส่วนตัวผ่านการเชื่อมต่อกับ Smartphone นักการตลาดจึงจำเป็นที่จะต้องพาตัวเองเข้าไปอยู่ในรูปแบบการใช้ชีวิตของแต่ละคนให้ได้

Pop-Upreneurs การเกิดขึ้นของกลุ่มผู้ประกอบการรุ่นใหม่ ที่ใช้ประโยชน์ของแพลตฟอร์มใหม่ๆ เพื่อสร้างบริการและธุรกิจของตัวเอง คำว่า Pop up เป็นการอธิบายรูปแบบของไอเดียที่ผุดขึ้นมาและสามารถทำให้เป็นจริงได้ง่ายขึ้นกว่าแต่ก่อน แน่นอนว่านี่ทำให้เกิดธุรกิจประเภท Start-up ขึ้นมาเป็นจำนวนมาก

Popular “Click” การเกิดขึ้นของกลุ่ม Influencer รูปแบบใหม่ที่ไม่มีเพียงแต่ Presenter แต่ยังรวมไปถึง Blogger, Stylists, Celebrities ที่เข้ามามีิอิทธิพลในการสร้างคอนเทนต์หรือโน้มน้าวความสนใจของคนบนโลกออนไลน์ แน่นอนว่านี่มีผลมากกับการตลาดที่จำเป็นต้องสื่อสารกับกลุ่มเป้าหมาย ซึ่งหลายๆ แบรนด์ก็เริ่มให้ความสนใจกับการใช้กลุ่มคนเหล่านี้มาช่วยในการตลาดของตน

Group Think ในขณะที่สมัยก่อนนั้น การทำ Crowd-Sourcing อาจจะเป็นเทรนด์อยู่พักหนึ่ง แต่เมื่อคน Gen X และ Gen Y เริ่มคุ้นชินกับการเชื่อมต่อและสร้างเครือข่ายแล้ว การคิดร่วมกันแบบกลุ่มจะเริ่มมีการจับกลุ่มของคนที่มีความเชี่ยวชาญพิเศษ หรือให้ความสำคัญกับคนที่เป็นเอกในด้านต่างๆ มารวมกันโดยเชื่อว่านั่นจะทำให้เกิดไอเดียที่ดีที่สุด

สังคมที่มีความทันสมัยด้วยเทคโนโลยีที่ก้าวล้ำมากยิ่งขึ้น ทำให้มีอุปกรณ์เทคโนโลยีที่หลากหลาย ที่ช่วยสร้างความบันเทิงภายในที่อยู่อาศัย เช่น ชุดโฮมเธียเตอร์ ชุดเครื่องเสียง เครื่องเล่น DVD รวมไปถึงจอโทรทัศน์ขนาดใหญ่ ซึ่งอยู่ที่กำลังซื้อและรสนิยมของผู้บริโภคด้วยว่าชื่นชอบความบันเทิงรูปแบบใด ทำให้มีอุปกรณ์ที่ตอบสนองความต้องการของผู้บริโภคเพิ่มมากขึ้น จึงทำให้เกิดตัวรีโมตคอนโทรลที่เอาไว้ควบคุมเครื่องเล่นต่างๆ ที่มีอยู่ก็มากชิ้นตามไปด้วย ทำให้ความบันเทิงทุกรูปแบบถูกควบคุมด้วยรีโมตคอนโทรล

Digital File เป็นการจัดเก็บที่ง่าย รวดเร็ว ประหยัดเนื้อที่และสะดวกในการเรียกใช้ ทำให้คนทั่วไปเก็บสื่อบันเทิงต่างๆ ไว้ในรูปแบบของ Digital File กันมากขึ้น หลายคนจากที่ดูหนังฟังเพลงผ่านหน้าจอคอมพิวเตอร์ ได้เปลี่ยนมาใช้คอมพิวเตอร์เป็นเหมือนตัว server ที่เก็บไฟล์หนังหรือเพลงเอาไว้ แล้วใช้ Wireless Lan เชื่อมต่อเข้ากับโทรทัศน์ที่มีอยู่แล้วสั่งงานผ่านรีโมตอันเดียว

อุปกรณ์พกพาจำพวกคอมพิวเตอร์โน้ตบุ๊ก, โทรศัพท์มือถือ, พ็อกเก็ตพีซี, เครื่องเล่นเอ็มพีสาม, เครื่องเล่นวิดีโอแบบพกพา, เครื่องเล่นเกมแบบพกพา หรือแม้แต่สื่อบันทึกข้อมูลหลายๆ ประเภทจะถูกเปลี่ยนโฉมทั้งรูปลักษณ์และคุณสมบัติไปเสียจนสิ้นซาก ชนิดที่ว่าหากย้อนกลับไปดูอุปกรณ์เหล่านี้ในช่วงก่อนหน้าสัก 2-3 ปี หลายคนอาจจะคิดไม่ถึงเลยด้วยซ้ำว่านี่คืออุปกรณ์ประเภทเดียวกันที่เคยเห็นมา ทำให้สื่ออุปกรณ์ประเภทนี้มียอดขายเพิ่มขึ้นมากเรื่อยๆ

อุปกรณ์ดิจิตอลยังได้รับความนิยมอย่างต่อเนื่องไปอีกหลายปี โดยเฉพาะปีที่จะถึงนี้ อุปกรณ์ที่ว่ายังจะถูกเปลี่ยนโฉมในแง่ของรูปลักษณ์และคุณสมบัติอย่างต่อเนื่อง อุปกรณ์หลายชนิดจะเล็กลงเพื่อตอบสนองความต้องการการพกพาง่ายและสะดวก รวมไปถึงการใช้งานกับอินเตอร์เน็ตที่เป็นสิ่งสำคัญกับยุคสมัยนี้ เช่น โน้ตบุ๊กที่แต่เดิมน้ำหนักหลายกิโลกรัมไม่เหมาะแก่การพกพาไปไหนไกลๆ ก็ถูกเปลี่ยนให้มีน้ำหนักเบา บาง มาพร้อมหน้าจอที่มีคุณภาพ

ในอุปกรณ์พกพาที่รองรับการใช้งานด้านมัลติมีเดียที่หลากหลาย ได้ทำช่องสำหรับใส่การ์ดความจำแบบดิจิตอล หรือจะถูกติดตั้งเป็นหน่วยความจำภายใน เพื่อพร้อมใช้งานได้ทันที ดังนั้นอุปกรณ์พกพารูปแบบดิจิตอลจึงเป็นสิ่งที่ขาดไม่ได้สำหรับสังคมเทคโนโลยีสมัยใหม่

ภายในหนึ่งหรือสองทศวรรษนี้ สื่อดิจิทัลจะครอบคลุมถึง 80% ของสื่อทั้งหมดที่เราบริโภคกันอยู่ ซึ่งในปัจจุบันไม่ว่าจะเป็นโทรทัศน์ดิจิทัล วิทยุออนไลน์ สื่อกลางแจ้งที่มีการควบคุมเนื้อหาสาระจากศูนย์บังคับการ อินเตอร์เน็ต เกมอิเล็คทรอนิคส์ หรือแม้แต่สื่อที่ใกล้ตัวเรามากที่สุดอย่างโทรศัพท์มือถือที่มีใช้กันอยู่แทบจะทุกคน โลกของเราก้าวเข้าสู่ยุคดิจิทัลอย่างแท้จริงแล้ว ถึงแม้ว่าอัตราความรู้ความสามารถในทางคอมพิวเตอร์ของบางพื้นที่ยังคงต่ำอยู่ ซึ่งการเข้าสู่ยุคดิจิทัลนี้จะเป็นการเพิ่มโอกาสและขีดความสามารถของสื่อในการเข้าถึงผู้บริโภค โดยเฉพาะการเข้าถึงด้วยความรวดเร็วและการเข้าถึงผู้รับได้อย่างเป็นส่วนตัวมากขึ้น

แนวโน้มการอยู่กับโลกอินเทอร์เน็ตเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ เพราะคนรู้ว่ากำลังมองหาอะไร และจะหาอะไรได้บ้าง ขณะที่เวลาที่อยู่กับโทรทัศน์ลดลง ยิ่งมีช่องให้เลือกมากขึ้น รายการมีมากขึ้น และเวลามีจำกัด ดังนั้นต้องใช้กลยุทธ์มากขึ้นเพื่อสื่อให้ตรงกับผู้บริโภคกลุ่มเป้าหมาย ซึ่งแนวทางที่ดีคือ ต้องผสมผสานสื่อเดิมกับสื่อดิจิตอลเข้าด้วยกัน สื่อออนไลน์สามารถขับเคลื่อนข้อมูลเชิงลึกได้ดีกว่า ปัจจุบันคนจะซื้อสินค้าหรือบริการก่อนตัดสินใจต้องหาข้อมูล เปรียบเทียบคุณสมบัติ ดูราคา หาโปรโมชั่นและสถานที่ซื้อขาย เดี๋ยวนี้สามารถซื้อทางออนไลน์ มีปัญหาก็สอบถามบริการทางอินเทอร์เน็ต ทุกอย่างอยู่บนออนไลน์ทั้งหมด ถ้าจับจุดเหล่านี้ได้สามารถนำเสนอข้อมูลเชิงลึกให้กับผู้บริโภคได้อย่างดี โดยไม่ใช่การยัดเยียดรายละเอียดจนอาจเกิดเป็นผลเสียมากกว่าผลดี

ประชากรกลุ่มใหญ่ที่สุดของสังคมออนไลน์จะอยู่ในช่วงอายุ 18-24 ปี คิดเป็นสัดส่วนถึง 42% การโฆษณาส่วนใหญ่จึงเน้นรูปแบบการสร้างกระแสนิยมในตราสินค้าที่มีกลุ่มวัยรุ่นและวัยเริ่มทำงานเป็นกลุ่มเป้าหมายหลัก กลุ่มสินค้าที่นิยมโฆษณาในเว็บไซต์เครือข่ายสังคมออนไลน์มากที่สุด ได้แก่ กลุ่มสินค้าประเภทอาหารและเครื่องดื่ม กลุ่มเครื่องใช้ไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ กลุ่มบริการด้านบันเทิงและท่องเที่ยว และกลุ่มบริการบัตรเครดิต โดยผู้ประกอบการส่วนใหญ่เลือกใช้วิธีการซื้อสื่อผ่านเอเยนซี่โฆษณามากกว่าซื้อสื่อโดยตรงผ่านเว็บไซต์ที่ให้บริการโฆษณาออนไลน์ เหตุผลสำคัญที่ทำให้โฆษณาออนไลน์เติบโตขึ้นเพราะสามารถเข้าถึงกลุ่มเป้าหมายได้อย่างชัดเจน รวมถึงยังสามารถสร้างความน่าเชื่อถือให้แก่ผลิตภัณฑ์ผ่านการบอกเล่าแบบปากต่อปากของสมาชิกในเครือข่าย ทำให้ลูกค้ารู้สึกไม่ถูกบังคับให้ต้องรับฟัง อีกทั้งผู้ประกอบการสามารถใช้เว็บไซต์เครือข่ายสังคมออนไลน์เป็นเครื่องมือในการทำการตลาด